Τρίτη 22 Απριλίου 2008

Υπατία

Δημήτρης Βαρβαρήγος : Μέσα στη νύχτα όπου η σιωπή έχει φωνή εγώ καταφέρνω να βρίσκω εκείνη τη γαλήνη που χρειάζεται …

Αποσπάσματα απο συνέντευξη που πήρε ο Μπάμπης Δερμιτζάκης από τον Δημήτρη Βαρβαρήγο.




"- Δημήτρη, το βιβλίο σου με θέμα την Υπατία, είχε μεγάλη απήχηση. Πριν μας πεις τι ήταν αυτό που σε παρώθησε να γράψεις αυτό το βιβλίο, πες μας δυο λόγια γι' αυτήν, για τους αναγνώστες που αγνοούν την τραγική ιστορία της. Κι εγώ συμπτωματικά έμαθα γι' αυτήν, πριν χρόνια, όταν μια φίλη μου άνοιξε εκδοτικό οίκο με αυτό το όνομα.

Δυστυχώς δεν είναι διαδεδομένη η ιστορία και ο βίος αυτής της σημαντικής γυναίκας για ευνόητους λόγους… η θρησκεία. Λοιπόν η Υπατία υπήρξε μια από τις μεγαλύτερες γυναικείες μορφές που έζησε τον 4ο - 5ο αιώνα μ.Χ. και δίδασκε όπου μπορούσε, στο πανεπιστήμιο, στη βιβλιοθήκη, στους δρόμους, μαθηματικά, αστρονομία και πλατωνική φιλοσοφία. Εποχή σκοταδισμού και θρησκευτικού φανατισμού όπου οι επιστήμες θεωρούνταν μαγγανείες. Φαντάσου λοιπόν εκείνη την περίοδο μια γυναίκα να προσπαθεί να κρατήσει ζωντανό τον ελληνικό ιδεαλισμό με το αστείρευτο πνεύμα του. Της έλαχε να είναι η τελευταία εκπρόσωπος του φθίνοντος ελληνικού πολιτισμού. Η εκκλησία αναλαμβάνει να παίξει σημαντικό ρόλο στη πολιτική της βυζαντινής αυτοκρατορίας. Εποχή έξαρσης και άγριου θρησκευτικού φανατισμού. Ομάδες κρούσης ορμητικών χριστιανών ξεκινούν καταστροφές παγανιστικών ναών, διωγμούς εθνικών και εβραίων. Το όραμα του Κύριλλου για μια συμπαγή θρησκεία βρίσκει εμπόδιο και στην Υπατία. Την κατηγορεί ως ειδωλολάτρισσα και την κατάλληλη χρονική στιγμή οι παραβολάνοι την σύρουν μέσα στην εκκλησία και τη διαμελίζουν με αχιβάδες. Οι αχιβάδες ήσαν θαλασσινά όστρακα λειασμένα και κοφτερά σαν ξυράφια. Τα χρησιμοποιούσαν συνήθως στα βυρσοδεψία αλλά και ο λαός για πολλές άλλες χρήσεις.
Μετά το θάνατο της Υπατίας ακολούθησε η φυγή πολλών λογίων και η αρχή του τέλους της Αλεξάνδρειας ως σημαντικού κέντρου μάθησης.
Είναι βλέπεις η μοίρα των πρωτοπόρων, των μεγάλων φυσιογνωμιών να μην τους αντιλαμβάνονται οι άνθρωποι τη στιγμή που ζουν γιατί δεν έχουν φτάσει στο βαθμό της δικής τους εξέλιξης.
Προσωπικά αισθάνομαι πολύ περήφανος καθώς κατέχω την πρωτιά ως έλληνας συγγραφέας που αναφέρθηκε με τρόπο αναλυτικό για την Υπατία."



"- Εδώ θα σου κάνω μια παρατήρηση σαν βιβλιοκριτικός. Ενώ αναφέρεσαι σύντομα στα ιστορικά πρόσωπα σε επίμετρο στο βιβλίο σου, δεν γράφεις τίποτα για τους παραβολάνους. Βέβαια από τα συμφραζόμενα καταλαβαίνει κανείς τι ήσαν. Μήπως όμως θα μπορούσες να μας πεις τώρα δυο λόγια γι' αυτούς;

Συμβαίνει μέσα σε πεντακόσιες σελίδες να ξεφύγουν μερικές λεπτομέρειες, ευτυχώς μικρές, άλλωστε το βιβλίο είναι μυθιστορία και δεν ήθελα να βάλω παραπομπές κι επεξηγήσεις που θα διαφοροποιούσαν τη δομή του. Όμως στις “σημειώσεις του συγγραφέα” σελίδα 519 το έχω καταγραμμένο. Λοιπόν οι δολοφόνοι της Υπατίας ήταν οι παραβολάνοι, φανατικοί οπαδοί της εκκλησίας και ομάδα κρούσης του Κύριλλου. Πεντακόσιοι περίπου μοναχοί φερμένοι από μονές κι από ειρκτές της Νιτρίας, όπου με υποκινητή τον κλήρο, ασκούσαν επιθετική στάση, κατέστρεφαν αρχαιοελληνικούς ναούς, εκφόβιζαν κι αντιμάχονταν όσους θεωρούσαν αντιθέτους. Έτσι και με την εθνική Υπατία που τη θεώρησαν παγανίστρια λόγω των μαθηματικών κι αστρονομίας και τροχοπέδη στην ανάπτυξη του χριστιανισμού, την έσυραν μέσα στο καισάριο, στη χριστιανική εκκλησία και τη διαμέλισαν με αχιβάδες.


- Διαβάζοντας το μυθιστόρημά σου συνειδητοποίησα για πρώτη φορά ότι ο χριστιανικός φονταμενταλισμός ήταν τρισχειρότερος από τον μουσουλμανικό. Η διαφορά βρίσκεται στο ότι ο πρώτος ανήκει στην ιστορία ενώ ο δεύτερος είναι εφιαλτικά παρών. Γράφοντας το βιβλίο σκεφτόσουν καθόλου την αναλογία;

Η προσπάθεια μου να ξαναζωντανέψω εκείνη τη σκοτεινή εποχή μ' έκανε να κοιτάξω κατάματα την ιστορία και περισσότερο αντικειμενικά απ' όσο εν πολλοίς συμβαίνει να είναι καταγραμμένη. Κάθε μέρα όλο και περισσότερο βρισκόμουν αντιμέτωπος σχεδόν με το σύνολο των ιδεών και απόψεων μου περί θρησκευτικών θεωριών και πεποιθήσεων. Και κάθε μέρα μου έρχονταν στο μυαλό τα λόγια του Πλάτωνα που είπε: “Δώσε στο παιδί να πιστέψει ένα θεό για να χάσει την αθωότητα του”.
Οι θρησκείες είναι σε ανθρώπινα χέρια και ανάλογα με τις πεποιθήσεις και τα πιστεύω τους ασκούν εξουσία μέσα από αυτήν. Ο δογματισμός σε κάθε του έκφραση είναι αρνητικό στοιχείο ανεξάρτητα αν λέγεται χριστιανισμός ή μουσουλμανισμός. Μεγάλη συζήτηση, πώς να μιλήσεις για πράγματα που μπορούν να περιοριστούν με τη λογική μέσω της γνώσης κι όχι ακουμπισμένα τυφλά σε μία θρησκεία. Απλά λυπάμαι όσους πιστεύουν με δογματικό τρόπο και στο όνομα του θεού τους είναι ικανοί να σκοτώσουν τον συνάνθρωπό τους. Μακριά από μένα."





Μπάμπης Δερμιτζάκης
για το lexima.gr

3 σχόλια:

drakator είπε...
Αυτό το σχόλιο αφαιρέθηκε από τον συντάκτη.
drakator είπε...

Φίλε gttwins νόμισες ότι έτσι θα τη γλυτώσεις...
Αμ' δε, πάρε το μπαλάκι.

Αόρατη Μελάνη είπε...

Έχω μεγάλη αδυναμία στην ιστορία της Υπατίας, έχω διαβάσει κι ένα μυθιστόρημα που παρουσιάζει τη ζωή της (όχι στα ελληνικά). Δυστυχώς ελάχιστα είναι γνωστά για εκείνη, και το έργο της έχει χαθεί.

Χαίρομαι που της αφιέρωσες αυτή την ανάρτηση.